Yazı özetle şöyle:
“AFAD’ın bütçe uygulama sonuçlarına nazaran üç yıllık devir zarfında yaptığı harcama toplamının 32,7 milyar TL olduğu aşağıdaki tablodan görülmektedir.
BÜTÇENİN YÜZDE 76’SI SERMAYE TRANSFERİNE GİDİYOR
AFAD’ın bütçe uygulama sonuçlarına nazaran, harcama kalemleri içinde en değerli harcamayı transfer harcamalarının oluşturduğu görülmektedir.
Bütçe uygulama sistemimizde ‘cari transferler’ sermaye birikimi hedeflemeyen ve cari nitelikli mal ve hizmet alımını finanse etmek maksadıyla yapılan karşılıksız ödemelerdir. Genel olarak tıpkı süreçler analitik bütçe sınıflandırmasının kapsamı dışında olduğundan tıpkı transferler de bu kapsamda yer almayacaktır. Transferler son olarak kimin yararlandığına nazaran değil kime ödendiğine nazaran sınıflandırılmalıdır. AFAD, cari transfer ödemelerini; Kar maksadı gütmeyen kuruluşlara, hane halkına yurt dışına yapmaktadır. En büyük cari transfer ödemesi hane halkına yapılmaktadır. Son üç yılda cari transfer ödemelerinin 1,5 milyar düzeyinde sabit kaldığı görülmektedir.
AYDINLATILMASI GEREKEN YERLER VAR
Bütçe uygulama sistemimizde ‘sermaye transferleri’; Sermaye birikimi amaçlayan ve sermaye nitelikli mal ve hizmetlerin finansmanı gayesiyle bütçe dışına yapılan karşılıksız ödemelerdir.
AFAD bütçesinin en büyük harcama kalemini oluşturan sermaye transferinin 07.01 Bütçe kodu ile; ‘Kurum, işletme ve hane halkına yazılan sermaye transferleri’ ismi ile gerçekleştirildiği AFAD’ın bütçe datalarından anlaşılmaktadır. Fakat ulaştığımız bilgilerde örneğin 2022 yılında AFAD tarafından yapılan 12,4 milyar liralık sermaye transferinin kamu kurumlarına mı, hane halkına mı, yurt dışına mı yapıldığı detayını bilmiyoruz. Daha evvelki afetlerden ziyan görenlere konut mu yapıldı? Yoksa, yurt dışındaki afetzedelere yönelik hastane, konut için sermaye transferi ödemesi mi kelam konusu oldu? Bilmiyoruz. Lakin bilmek istiyoruz. Bu mevzuda AFAD’ın kamuoyunu aydınlatmasından yarar bulunmaktadır.
2022’DE MAL VE HİZMET ALIMI 250 MİLYON LİRA
AFAD üzere, afet anında çadır, besin ve başka muhtaçlıkları karşılayacak olan kurumun yıllık mal ve hizmet alımlarının düşük düzeyde kalması dikkat çekmektedir. Örneğin 2022 yılında mal ve hizmet alımı 250 milyon liradır. Bu sayı, kurumun toplam bütçesi içinde yüzde 1,55 üzere bir orana tekabül etmektedir. Mal ve hizmet alımlarının bir kısmının kurumun ve kurum çalışanının mutat gereksinimlerine yönelik olabileceği de dikkate alındığında bir afette kullanılacak mal alımlarının düşük ölçüde kalması üzere bir sonuç ortaya çıkmaktadır ki; AFAD’ın bu hususta da kamuoyunu aydınlatmasında yarar vardır.
Sermaye sarfiyatları kalemleri de AFAD’ın bina ve ekipman gücü açısından ayrıyeten ele alınması gereken öbür bir kalemdir. Bu kalemdeki harcamaların yıllar itibariyle artış trendinde olduğu gözükmektedir. Bu kalem, AFAD’ın afet müdahale araçları ve öbür uzun vadeli yatırımlarını göstermesi açısından en öne çıkması gereken harcama çeşididir. Artış trendi olumlu seyretse de bütçe içindeki oranı düşük kalmaktadır.”