Bahar Göçer*
Eskiden sol anlayış, mahallelerde örgütlenme çalışmaları yapardı. Zira bunu yapanlar güzel bilirdi: İnsanların fikirlerini değiştirmek için onların yakınında olmak ve hayatlarına dokunmak gerekir. Birinin fikrini değiştirmenin yolu, onunla vakit harcamak ve birebir irtibatla mümkündür. Medya da fikir etkileme metotlarından biridir. Bir fikri daima olarak dillendirirseniz, vakitle o fikir, gerçek ya da yanlış olmasına bakılmaksızın kabul görmeye başlar. Münasebetiyle, medya denetimini elinde bulunduran şahıslar, istedikleri şeylere inandırmak için büyük bir güce sahiptir. Daima ve dengeli bir biçimde muhakkak bir fikir yahut görüş sunmak, insanların o fikre maruz kaldıkça, kabul etmeye daha yatkın hale gelmelerini sağlar.
Geçmişte mahalle örgütlenmelerinde, devrimci gençler örgütleyecekleri bölgede yaşayarak direkt sakinlerle etkileşimde bulunurdu. Bu etkileşim sonucunda inanç ve dayanışma kurulur ve münasebetiyle niyet alışverişine açık bir ortam oluşurdu. Bu yakın münasebetlerde, devrimci gençler mahalle sakinlerinin problemleriyle ilgilenir, hayat gayretlerinde takviye olacak bir ekip somut adımlar atarlardı. Beşerler, kendilerine yardımcı olunan ve desteklendiklerini hissettikleri bir ortamda her türlü görüş ve teklife açık hale gelirler. Bu noktada, farkındalık çalışmaları ve bilgi transferi daha kolay bir formda gerçekleştirilebilir. Tıpkı metotlar solcuların yanı sıra öbür anlayışlar tarafından da vakit zaman kullanıldı. Her durumda beşerler duygusal bir bağ kurduktan sonra, hakikat yahut yanlış fark etmez, iletilen fikri daha kolay benimsiyorlar. Hatta duygusal bağın kurulduğu durumlarda, yanlış ve aldatıcı telaffuzlarda bile bu fikirler kabul görüyor
Aynı prosedürleri AKP kendi örgütlenmelerinde de kullandı. Genel olarak, AKP’nin mahalle örgütlenmeleri mesken konut dolaşarak ve beşerlerle direkt bağlantı kurarak gerçekleştirildi. Mahallenin problemlerini dinlemenin yanı sıra, parti tanıtımlarını da yüz yüze yaptılar. Münasebetiyle, bağlantı ve ferdî etkileşimin avantajını kullandılar. Başka kullandıkları prosedürler ortasında mahallede yapılan toplantılar ve seminerler var. Bu usullerde sıcak temas olduğundan insanları etkilemede işe fayda sistemlerdir. Lakin, AKP iktidar olduktan sonra bu formüllerden çok medyayı kullanmaya başladı. Daima takip edilen medya kaynakları, istenilen kanıyı yaymak için epey tesirli sistemlerdir.
İnsanların bir fikri yahut kanıyı değiştirmek ve yerine yeni bir niyet koymak konusunda ne kadar dirençli olduklarını, iş güvenliği ile ilgili yaptığım çalışmalardan biliyorum. Birinci sefer etkileşimde olduğum insanlarda yahut iş yerlerinde muhakkak reaksiyonla karşılanıyorum. Çalışanlar ve yöneticiler iş güvenliği önlemi almamak konusunda bir sürü mazeret uyduruyorlar. Bu mazeretler uzun müddet dirençle korunuyor. Çoklukla en az bir yıl boyunca iş güvenliği kavramını ve uygulamalarını reddediyorlar. Biz daima konuşup anlatıyoruz. Ortada yüz yüze İSG eğitimi dediğimiz farkındalık eğitimlerini de yapıyoruz. Ekseriyetle bir yıl sonra çalışanlar iş güvenliğini benimsemeye başlıyorlar. Değişim süreci her vakit zorludur, fakat sabırlı olmak ve daima bağlantı kurmak değerlidir. Şayet pes etmeyip uğraşa devam edilirse, bir süreçten sonra şöyle şeyler gelişiyor. Bize iş güvenliği ile ilgili kâfi çalışmalar yapmadığımız, alınması gereken önlemler konusunda gerekli ikazları sunmadığımız üzere tenkitler yapılmaya başlanıyor. Anlayacağınız, işler aksine dönüyor. Beşerler ekseriyetle alışkanlıklarını değiştirmekte yahut yeni bir kanıyı benimsemekte direnç gösterirler. Lakin bu kanıyı benimsediklerinde ve içselleştirdiklerinde, o kanıyı sahiplenip gereklerini yerine getirirler.
Aslında, üstte açıklamaya çalıştığım husus, seçim sonrası muhalefetin hezimetinin nasıl giderileceği üzerine bir içsel tartışmanın altyapısı. Muhalefet seçimi kazanmamış olsa da hiçbir vakit bitmiş sayılamaz. Zira süregelen dünyanın bu türlü bir son noktası yoktur. Bunun yerine, nerede yanılgı yaptığımızı anlamak ve nasıl değişiklikler yapabileceğimizi düşünmek daha gerçekçi ve diyalektik bir yaklaşımdır. İnsanlık tarihi ve Türkiye solunun geçmişte kullandığı örgütlenme prosedürleri hakkında çok fazla tecrübe bulunmaktadır ve tahminen de bu eski tecrübeleri şu anda tekrar ele alarak, teknolojiden de yararlanarak yeni yollara çıkar sağlayacaktır.
Gençlerin birden fazla için, her ne kadar bu formüller klişe olsa da, insanlara teğe bir temasla yapılan çalışmaların kalıcı olacağı ve içinde değişim barındıracağı kanısındayım. Teknolojinin yaygın kullanımıyla birlikte, insanların haber alma kaynaklarının büyük bir kısmı dijital platformlardan gerçekleşmeye başladı. Fakat, burada çok fazla bilgi kirliliği ve süratli tüketim olduğundan bireyin his ve belleğine ulaşması daha güç oluyor. Teknoloji kıymetlidir, fakat tartışmasız olarak daha tesirli olan şey birebir bağlantıdır.
Belki de bugünden tezi yok, kolları sıvayıp gençliğimiz var diyerek, birebir irtibat kanallarına geçerek, insanları muhalefetin olduğu demokrasi, insan hakları, adalet üzere kavramların tarafına yönlendirmek mümkün olabilir. Bunu yapmak için iki ataleti yenmek gerekiyor. Birincisi, “bitti, kaybettik” hissini silmek. Üstte da belirtildiği üzere, bu cins çalışmalarda unsurun tabiatı gereği bitme kavramı olmaz, lakin yol değiştirme ve âlâ tahlil etme gerekliliği ortaya çıkar. İkincisi ise evvelden kalan ve dünyada kullanılması sıkıntı olan, lakin çok emek isteyen birebir irtibat formüllerini kullanmak. Bu ataletler, muhalefet tarafından savrulup atılmazsa değişim ve dönüşüm mümkün olacaktır.
İnsanları toplayıp miting yapmak kâfi değildir. Kuşkusuz kitlesel mitingler kıymetlidir, lakin bir kanıyı karşı tarafa aktarmak için süreklilik ve etkileşim gerekmektedir. Mitinglerin akabinde, o mitinglerde ortaya çıkan his ve kanıları daha derinlemesine anlatmak, bakış açılarını aktarmak ve pekiştirmek için karşılıklı konuşma ve tartışma ortamlarına gereksinim vardır. Yakın etkileşimle, insanların birbirlerini manaya ve ortak bir emele yönelme potansiyeli artar. Böylelikle fikir ve bedellerin sürekliliği sağlanır.
Bir beşere daima olarak “deli” dendiğinde, vakitle o kişi sahiden meczup olduğuna inandırılabilir. Misal biçimde, gerçeklikle ilişkisi olmayan birçok fikir, insanlara gerçekmiş üzere sunularak onların manipülasyonuna neden olabilir. Duygusal altyapının zayıf olması ve yetersiz bilgiye sahip olmak, kimi insanların bu manipülasyonları içselleştirmesine sebep olabilir.
Benim tanıdığım hükümete oy veren işçiler ortasında, dini telaffuzlara ve medyada yer alan haberlere sorgusuz bir formda inanma eğilimi olduğunu gözlemledim. Medyada tekrarlanan bilgiler, gerçekliklerinden bağımsız olarak insanların belleklerine kazınabilmektedir. Bu durumda, dini argümanlar ve gerçek olmayan kanılar kabul edilip içselleştirilmektedir. Bu nedenle, eleştirel düşünme ve bilgi doğrulama maharetlerinin geliştirilmesi ve farkındalık çalışmalarının tesirli bir biçimde yapılması değerlidir. Manipülasyonlarla çaba etmek için kritik düşünme yeteneği ve gerçek bilgilere erişim sağlanmalıdır. Eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları, insanların eksik bilgilerini tamamlamalarına ve manipülasyonlara karşı daha dirençli olmalarına yardımcı olabilir. Bu prosedürler seçildiğinde, daha az manipülasyona maruz kalan ve sadece dini argümanlarla yönlendirilmeyen bir kitle oluşturmak mümkün hale gelebilir. Bu süreç güçlü ve vakit alıcı olacaktır, fakat kitlelere ulaşmakta en yanlışsız usuldür.
Bütün bunlar için, ulaşılamayan ve muhalefetin kendini anlatamadığı her yerde somut işler yapılmalı ve insanların hayatlarına direkt dokunma şartları yaratılmalıdır. Örneğin, Latin Amerika’dan Fikri Terzi’ye kadar benimsenip uygulanan mahalle komiteleri ve mahallî dayanışma kümeleri oluşturulabilir. Bu platformlarda, mahallî halkın ve yaşayanların meseleleri direkt tespit edilerek bu meselelere somut tahliller üretilebilir. Tıpkı vakitte, bu platformlar aracılığıyla beşerler kendi meselelerinin farkına varırken, dayanışma ve birlikte sorun çözme prosedürlerini de öğrenebilirler.
Mahalle komiteleri ve lokal dayanışma kümeleri, topluluk içindeki insanların gereksinimlerini belirlemek ve tahlil teklifleri geliştirmek için bir platformdur. Mahallede kurulacak ve sakinlerin iştiraki ile işleyecek bu platform, bölge ile ilgili karar verip sorun çözme usulleri geliştirecektir. Bu sayede, direkt etkilenilen meselelere lokal seviyede tahliller üretilecektir. Mahalle sakinlerinin etkin rol alması ve gereksinimlerin hakikat bir formda belirlenmesi, bu inisiyatiflerin başarılı olması için değerlidir. Mahalle komiteleriyle birlikte düzenlenen seminerler, bilgilendirme çalışmaları ve teğe bir sohbetler, bilgiye erişimi güçlendirmek ve insanların anlayışını artırmak için tesirli bir yol olacaktır. Bu cins çalışmalar, kültürün yayılmasına ve sürdürülebilir değişimlere katkıda bulunarak toplumda olumlu tesirler yaratabilir.
Seminerler, muhakkak mevzular hakkında bilgi vermek, farkındalık oluşturmak ve insanların sıkıntılarına tahlil teklifleri sunmak için yararlı olabilir. Bu seminerler, uzmanların konuşmacı olarak katıldığı, iştirakçilerin sorularını sorabileceği ve bilgi alışverişinde bulunabileceği etkileşimli bir ortam yaratacaktır.
Muhalefette yer alan herkesin bir ortaya gelerek evvel kendi ortalarında plan ve ahenk sağlamaları ve sonrasında bu biçim örgütlemeleri tüm ülkeye yaymaları çok değerlidir. Herkesin sorumluluk alması ve belirlenen amaca ulaşmak için karşılaşacakları zorlukları aşarak, durmadan ve yılmadan ilerlemesi gerekir. Bilhassa bu işi en âlâ bilen solun öncülüğünde hareket etmek ve yapılacak çalışmaları detaylı planlamak, hakikat ve tesirli bir örgütlenme ağı kurmak için yararlı olacaktır. Bunun yanı sıra, teknolojiyi de sonuna kadar kullanmak, haber bağlantı ve öteki irtibat kanallarını güzel bir halde kullanmak da kıymetlidir.
Bu komiteler, örgütlenme ve insanların hayatlarına dokunmakla ilgili geçmişte yaşanmış birçok hoş tecrübe ve örnek barındırmaktadır. Bu örnekler olmasaydı, Türkiye’nin bir toplumsal muhalefet tarihi olmazdı ve dünya değişip dönüşemezdi. Hatta bu üslup örgütlenme formülleri olmasaydı, AKP ilk kazandığı seçimleri kazanamazdı. Sonuç olarak, “ne varsa eskilerde var” diyerek ve yüzümüzü bu metotlara dönerek çayımızı koyup kaldığımız yerden tekrar başlamak bir vazifedir. Haydi, örgütlenmeyi planlamak için çayları komitelerde demlemeye.
*A sınıfı İş Güvenliği Uzmanı