Arap dünyasında Trump’ın tarihi zaferinin akabinde “şimdi ne olacak?” sorusu gündemde. Donald Trump’ın 20 Ocak’ta vazifesi devralmasından sonra izleyeceği dış siyasette Ortadoğu açısından kıymetli ve radikal kararlar alması bekleniyor.
Daha evvel Kudüs’ü İsrail’in başşehri olarak tanıyan Trump, Suriye’nin işgal altındaki toprağı olan Golan Tepeleri’nin İsrail’e ilhakını da onaylamıştı. Buradan hareketle Arap basınında “şimdi sırada Batı Şeria var” kanısı hakim.
Peki Trump Gazze ve Lübnan’a yönelik savaşları bitirecek mi? Arap medyasındaki yorumlara nazaran evet lakin bu büsbütün İsrail’in lehine olacak. Trump’ın sınırsız takviyesini alan Netanyahu karşısında Hizbullah ve Hamas’ın önünde öteki seçenekler olmadığı da yapılan değerlendirmeler ortasında.
ABD seçimlerine dair, Demokrat Parti’nin aldığı büyük mağlubiyetin nedenleri de Arap gazetelerinde geniş bir biçimde yer aldı. Kimi önde gelen müelliflere nazaran mağlubiyette ABD’deki Arap ve Müslüman oylar büyük rol oynadı. Bu yorumlara nazaran, Demokratların Gazze siyaseti onların sonunu getirdi.
Arap basınında ABD seçimlerine dair çıkan kimi yorumlar şu formda:
Karikatür: Nasser Jafari / Kaynak: Filistin El Kuds Gazetesi
‘Asıl zafer Trump’ın değil’
Geçtiğimiz Salı günü gerçekleşen ABD başkanlık ve yasama seçimlerinden elde edilen en büyük zafer Trump’ın zaferi değil. Bilakis Arap ve Müslüman kitlenin Demokrat Parti’ye verdiği ders, partinin adayı Kamala Harris’in hezimeti ve kendisinin en büyük Siyonistlerden daha büyük bir Siyonist olduğunu kanıtlayan Joe Biden’in aşağılanmasıdır.
Gazze’deki halkımızın direnişi, 43 bin şehit vermesine karşın teslim olmayı reddedip direnişe destek vermesi ABD seçimlerinde kendini gösterdi. Bu kararlılık ABD seçimlerindeki sonuçların belirlenmesinde büyük rol oynamıştır. Tıpkı Vietnam Savaşı’nda olduğu üzere.
Biden’ın, varisi Kamala Harris’in ve soykırım savaşını destekleyen Demokrat Parti’nin cezalandırılması ve bu seçimlerde yenilmesi, ABD’deki iki ana partinin (eşek ve fil) gözünde ihmal edilen ve hor görülen Amerika’daki Arap ve Müslüman seçmenin prestijinin yine kazanıldığını doğrulayan göstergelerdir.
Diğer yandan da, İsrail’in imha savaşlarını destekleyen bir terör devletinde yapılan seçimlere Arapların bu kadar ilgi göstermesine de şaşırıyoruz. Kimilerinin şu yahut bu bölümü desteklemesi ve oradaki demokrasiye olan hayranlığı çok şaşırtan. Çünkü, devasa askeri gereçleri, en çağdaş uçak ve füzeleri, en ölümcül bombaları işgal devletine sağlayıp, katliamları tırmandırması için iki kez ödenek olarak 25 milyar dolarlık bir bütçe ayıran da bu demokrasidir. (Abdulbari Atvan / Rai Al Youm Gazetesi)
Karikatür: Trump ve Dünya – Hasan İdlibi / Kaynak: El Arabi El Cedid Gazetesi ‘İlk kurban: İki devletli çözüm’
İsrail’in Gazze Şeridi’ne ve daha sonra Lübnan’a yönelik savaşlarına paralel olarak, ‘iki devletli çözüm’ tabiri tekrar ağır bir halde kullanılmaya başlandı. Pek çok ülke, Filistin-İsrail ve Arap-İsrail çatışmalarının tahlili için tek ufuk olarak tekrardan iki devletli tahlilden bahsetmeye başladı.
Daha evvel ‘iki devletli çözümü’ bir kenara bırakıp şartsız olarak ‘İbrahim Anlaşmasını’ destekleyen Körfez Arap ülkeleri bile iki devletli tahlil telaffuzunu diplomatik lisanına tekrar yerleştirdi. Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan Krallığı bu tahlili ‘olmazsa olmaz bir yol’ olarak değerlendirmeye başladı. Her ne kadar İsrail ile olağanlaşma adımları konusunda ihtiyatlı davransalar da, resmi konuşmalarında ‘iki devletli çözüm’ denkleminin yer almasının kaçınılmaz olduğunu hissettiler.
Bugün Donald Trump’ın Beyaz Saray’a gelişiyle birlikte bu mevzuda büyük bir darbeye hazırlıklı olmalıyız. Demokrat Parti idaresi, iki devletli tahlili olması gereken bir stratejik ufuk olarak görüyordu. Lakin Donald Trump idaresine gelecek olursak, söylemlerinde bile iki devletli tahlil yok ve Arap dünyasına önerdiği tahlil, İbrahim Barışı’dır.
‘İbrahim Barışı’ Filistinlilerin devlet hakkına yönelik rastgele bir şey içermiyor. Birinci Trump periyodunda örneğin, Amerikan büyükelçiliğinin Kudüs’e taşınması ve Kudüs’ün İsrail’in başşehri olarak tanınmasından bahsetmiyorum bile. (Hazım El Emin / Lübnan Daraj.media)
‘Yeni periyodun en zayıf halkası: Araplar’
Trump, Amerika’da darbeye benzeri büyük bir değişim yaratmayı hedefleyen kararlar alabilecek, yasalar çıkarabilecek ve stratejiler uygulayabilecek güçte olacaktır. Bu da ona karşı büyük protestoları tetikleyecek. Ayrıyeten, ‘Amerika’yı yine büyük yapalım’ ve ‘Proje 2025’ sloganlarının işaret ettiği izolasyoncu ve ırkçı eğilimler ile Amerika’nın global üstünlüğünü Washington’un faydasına kullanma hayalleriyle de çatışacak. Elbette başka dünya ülkeleri de bu hırsların felakete dönüşme potansiyelini denetim altına almaya hazırlanıyor.
Bu olasılıklar Arap dünyasını önemli biçimde etkileyecektir. Şöyle ki, Trump’ın Amerika’nın NATO’dan çekilmesini telafi edebilecek, Ukrayna’nın mağlubiyeti ve Rusya’nın kendisine yönelik tehdidine karşı kendisini savunabilecek kaynaklara sahip olan Avrupa’ya kıyasla, Araplar global denklemlerin en zayıf ögesi olacaklar. Yahut İran’ın gaye alınması durumunda önemli krizlerin sonuçlarına şimdiden hazırlanan Çin, Rusya, İran ve Kuzey Kore’yle kıyaslandığında. Ya da Batı Şeria’yı ilhak etmeye ve Gazze’nin kuzeyine yerleşmeye hazırlanan Bünyamin Netanyahu’ya nazaran. (Al Kuds Al Arabi Gazetesi / Başyazı)
Karikatür: Trump Lider, Dünya ise Bekleyişte – Yasir Ahmed / Londra merkezli El Arab Gazetesi ‘Trump, Hamas ve Hizbullah’
Trump’ın, İsrail ile Gazze ve Lübnan ortasındaki savaşı sona erdirmek için, resmi olmayan faaliyetlerine erkenden başladığı söyleniyor. Bu durum, savaşan tarafların önümüzdeki ocak ayının yirmisine kadar, Trump’ın lider olarak Beyaz Saray’a girip dünyaya barış muahedesini duyurana kadar savaşmaya devam edeceği manasına geliyor.
O vakte kadar, yani ortadaki yaklaşık iki aylık devirde, ‘Hamas’ ve ‘Hizbullah’tan geriye kalan ne varsa bitirmek için Netanyahu’ya vakit sağlayacak ve akabinde ödünlere dayalı bir tahlil için barış müzakerelerini yürütmesi için üç tarafa da baskı yapacak. Hamas kaçırılan İsraillileri özgür bırakacak, İsrail Gazze’yi kimin yöneteceği konusunda Filistin İdaresi’nin liderliğini kabul edecek, Lübnan ordusu güneyi denetim edecek ve Hizbullah savaşçıları buradan silahsız olarak çıkacak.
Trump, İsrail’in Hizbullah’ın İsrail’i tehdit eden bir askeri güç haline gelmesini engelleme talebini destekliyor. Bu, sonlu bir muahede haline getirilecek. Çünkü Hizbullah ismine müzakere masasındakilerin öteki seçeneği yok. Mutabakat olmazsa İsrail güneye gerçek genişleyecek ve askeri operasyonları devam edecek. Hem de daha şiddetli bir halde. En sonunda da Lübnan, bugün reddettiği şeyi eninde sonunda kabul etmek zorunda kalacak. (Abdurrahman Raşid / Suudi Şark’ul Evsat Gazetesi)
Karikatür: Cumhuriyetçiler Devri (solda) ve Demokratlar Devri (sağda) / Kaynak: Kuds El Arabi Gazetesi ‘Asıl korkulan, Arapların Trump’la işbirliği’
Trump daha evvel başlattığı ve Biden’ın da başarmaya çalıştığı şeye devam edecek. İsrail’in askeri ve güvenlik üstünlüğünün sağlanması konusunda Biden’ın siyasetini sürdürecek. Lakin ortalarındaki fark, Biden’ın savaşın sürdürülmesinde bir mana görmemesidir. Bu, Filistin ve Lübnan halklarının acılarına ve sefaletine acıma ya da bu halklara sempati duymasından kaynaklanmıyor. Bundan fazla savaşla ilgilenmiyor. Tersine o, İsrail’in gayelerini ve bu maksatların Amerikan çıkarlarıyla örtüştüğünü biliyor.
Trump’ın ne yapacağını şimdiden varsayım etmek sıkıntı. Lakin işgal devletinin Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu Hamas ve Hizbullah’a karşı ezici bir zafer kazandığına ikna etmeye çalışması olası. Netanyahu’ya, artık kazanımları toplama vaktinin geldiğini ve Filistinlilerin yükünün taşınması için Arap rejimlerine baskı yapma vaktinin geldiğini kabul ettirmeye çalışacak.
Trump’ın önceliklerinden biri Filistinlileri ve Arapları sonuncu bir halde teslim olmaya nasıl ikna edebileceğidir. Bilhassa de, Hamas ve Hizbullah’ı ‘ezmek’ olarak nitelendirdiği, en azından Arap ülkelerinin yardımıyla onları büsbütün kuşattıktan ve teslim olma şartlarını dayatarak Filistin davasından vazgeçmelerini sağladıktan sonra. Direnişin devam ettiği doğrudur lakin, korkulan nokta, Arapların Trump’la işbirliği yapmasıdır. Çünkü, nefsin zayıf olduğunu bilen biri olarak Trump da buna güvenmektedir. (Lamis Andoni / El Arabi El Cedid Gazetesi)
(DIŞ HABERLER SERVİSİ)