Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Azerbaycan ziyareti kapsamında, Bakü’den Füzuli kentine geçerek, 26 Ekim 2021’de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açılışı yapılan Füzuli Milletlerarası Havalimanı’nda Azerbaycan Başbakanı Ali Asadov tarafından karşılandı.
Oktay, havalimanından “Zafer yolu” olarak bilinen Füzuli–Şuşa Otoyolu’nu kullanarak, ortalarında Türkiye’nin Bakü Büyükelçisi Cahit Bağcı, Ticaret Bakan Yardımcısı Sezai Uçarmak, Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Selim Dursun, Ulusal Eğitim Bakan Yardımcısı Sadri Şensoy, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Ali Taha Koç’un da bulunduğu heyetle Şuşa’ya ulaştı.
Şuşa’daki tarihi yerleri ve kültür varlıklarını ziyaret eden Oktay’a, Asadov ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı Şuşa Özel Temsilcisi Aydın Kerimov bilgi verdi.
Şuşa Valiliği önünde heykelleri bulunan “Bülbül” ismiyle tanınan Azerbaycanlı Tenor Murtaza Memmedov, 19. yüzyıl Azerbaycan’ında Fuzuli mektebinin en tanınmış temsilcisi olarak kabul edilen Hurşidbanu Natevan ve Azeri müzisyen Üzeyir Hacıbeyov hakkında bilgi alan Oktay, heykellerin üzerinde, Ermenistan askerlerinin açtığı ateş sonucunda oluşan mermi izlerini inceledi.
Oktay, Şuşa Beyannamesinin imzaladığı 10. Natevanın Sarayını, Bulak çeşmesini, Şuşa Kalesini gezdi ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşı’nda ölen Azerbaycan askerlerin anısının sembolü olarak kabul edilen “Har-ı Bülbül”ün önünde hatıra fotoğrafı çektirdi.
Türkiye tarafından restore edilen Üst Gevher Ağa Mescidi’nde incelemelerde bulunan Oktay, cami bahçesinde bulunan şehit mezarlarının başında dua etti.
Oktay, Cıdır Ovası’nı da ziyaret ederek, buradan dürbünle Hankendi kenti istikametine baktı ve burada heyetle hatıra fotoğrafı çektirdi.
Azerbaycan’ın milli lideri Haydar Aliyev tarafından 1982’de Molla Penah Vagif’in onuruna yaptırılan, Ermenistan ordusunca yıkılmaya çalışılan ve Şuşa’da birinci restore edilen yapı olan Vagif Anıt Mezarı’nı da gezen Oktay, anıt hakkında bilgi aldı.
Oktay, Azerbaycan Başbakanı Ali Esedov ile yaptığı ortak basın açıklamasında ise Şuşa’da tek millet olmanın ne manaya geldiğini bir sefer daha hissettiğini söyledi.
Yalnızca savaş periyodunda değil, öncesinde de Ermeni mezalimiyle toprakların, kentlerin ve köylerin nasıl yerle bir edildiğine Şuşa’da şahit olduklarını anlatan Oktay, Türklerin tarih boyunca yerleştiği bölgeleri inşa ve ihya ettiğini belirtti.
Oktay, Türkiye’nin işgal ve savaş periyodunda olduğu üzere Karabağ’ın inşa ve ihya sürecinde de Azerbaycan’ın yanında olduğunu vurgulayarak Türkiye’deki ve Türk dünyasındaki gençleri Şuşa’ya davet etti.
Azerbaycan’daki temaslarına değinen Oktay, Karma Ekonomik Komite toplantısıyla ikili bağların ekonomik ve ticari altyapısını ve iş birliğinin yol haritasını fikir birliğiyle güncellediklerini aktararak kıymetli kararlara imza atıldığını tabir etti.
Oktay, 86 hareketten oluşan Karma Ekonomik Komite Protokolü’nün Türkiye ve Azerbaycan’a güzel olmasını dileyerek şöyle devam etti:
“Aldığımız kararlar ortasında, Kamu şirketlerimizin Azerbaycan’daki mevcut ve potansiyel yatırımları ile petrol ve doğal gaz alanlarında yeni iştirak teşebbüslerinin desteklenmesi, Azerbaycan’dan Türkiye’ye ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya doğal gaz iletim kapasitesinin artırılması, Azerbaycan’dan ülkemize mevcut iletim araçları üzerinden doğal gaz ve petrol arzının artırılması, Azerbaycan’ın deniz alanlarında SOCAR-TPAO paydaşlığı ile gerçekleştirilebilecek hidrokarbon çalışmalarında iş birliği yapılması, yeşil güç konseptinde ortak akılla hareket edilmesi, maden arama ile ilgili olarak ortak teşebbüs oluşturulması tarafında adımların atılması, Türkiye-Azerbaycan elektronik devlet hizmetlerinin her iki ülkede de kullanılabilmesi için data paylaşımı çalışmalarının başlaması, böylelikle Türkiye’de okuyan Azerbaycanlı gençlerimizin, iki ülke ortasında seyahat eden vatandaşlarımızın, ticaret yapan iş insanlarımızın elektronik devlet sayesinde hayatlarının kolaylaştırılması yani sizin tabirinizle asanlaştırılması, yeni kuşak teknolojilerden biri olan blokzinciri kullanarak iki ülke ortasında inançlı data bağlantısının sağlanması, Azerbaycan’ın yapay zeka stratejisinin hazırlanması konusunda ortak hareket edilmesi, Türkiye-Azerbaycan Gençlik Forumu’nun önümüzdeki yıl İstanbul’da düzenlenmesi, Azerbaycan şirketlerinin Borsa İstanbul’da kotasyonuna yönelik bir modelin tasarlanması, Türkiye’de yaşayan Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşları ve Azerbaycan’da yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının göç alanında karşılaştıkları meselelerin tahlili, iki ülke ortasındaki ticarete ivme kazandırılması gayesiyle taşıma maliyetlerinin düşürülmesi, kota her iki ülkenin de lojistik kapasitesinin güçlendirilmesine ve transit geçişlerinin geliştirilmesi, ulaşım konusunda bilhassa Türkiye’den gelen araçlara istediği kadar kota verileceği ve kota hududuna kadarki araçlardan geçiş fiyatı alınmayacağı konusunda hemfikir olduk.”
Ayrıca bölgesel kalkınma planları ile tematik sanayi stratejilerinin geliştirilmesi istikametinde deneyim paylaşımı yapılması, ziraî üretim, su idaresi ve ormancılık alanında iş birliğinin güçlendirilmesi üzere mevcut iş birliğini yükselten ve iş birliğini yeni alanlara yayan hususların de bulunduğunu aktaran Oktay, savunma endüstrisi bölümü ve işgalden kurtarılan toprakların kalkındırılması hususlarındaki çalışmaların da ilerletildiğini lisana getirdi.
Oktay, Türk-Azeri ezeli kardeşliğini ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in kalbi dostluğunu, talimatlarını kurumlar ortası iş ve işleyişlere tam olarak yansıtmaya çalıştıklarını söyledi.
Oktay, alınan kararların hayata geçmesini, Azerbaycan Başbakanı Esedov ile yakından takip edeceklerini belirterek 15 milyar dolarlık ticaret hacmi gayesi başta olmak üzere, belirlenen gayeleri aşarak alakaları kardeşlik hukukunu yansıtacak düzeylere taşıyacaklarına inandığını kaydetti.
“Karabağ’ın gözbebeği Şuşa, ulusal kültürümüzün merkezidir”
Azerbaycan’ın işgalden kurtarılan kadim topraklarında, Şuşa’da bulunmaktan büyük memnunluk duyduğunu lisana getiren Oktay, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in kararlı duruşu sayesinde Karabağ’ın 30 yıl sonra esaretten kurtulduğuna işaret etti.
Oktay, Azerbaycan ordusunun Karabağ’da eşine az rastlanır büyük bir zafere imza attığının altını çizerek konuşmasını şöyle sürdürdü:
“44 günlük bu uğraş; cüret, akıl ve teknoloji bir ortaya geldiğinde nelerin mümkün olduğunu tüm dünyaya göstermiştir. Milletimizin birliği, beraberliği ve dayanışmasının da somut formda gözler önüne serildiği süreçte Azerbaycan’la paylaştığımız savunma sanayi eserlerimizin başarısına da herkes şahit olmuştur. 8 Kasım’da Şuşa’nın işgalden kurtuluşunun 2. yıl dönümünü, zafer gününü kutlayacağız. Azadlığı kutlu ve mübarek olsun. Şuşa’ya istiklal ile gelen bahar daim olsun. Görüyoruz ki Şuşa’ya ‘Karabağ’ın atan kalbi’ denilmesi boşuna değildir. Karabağ’ın gözbebeği Şuşa, ulusal kültürümüzün merkezidir. Her biri değerli birer sanat yapıtı olan Han ve Gahal mağaraları, Şuşa Kalesi, İbrahim Han’ın ve kızı Gara Büyükhanım’ın kaleleri, Gence kapıları, Gövhar Ağa Camii ve ticaretin ana merkezi olan Rastabazar üzere yapılarıyla kendine hayran bırakmaktadır. Türk dünyası için büyük kıymete sahip olan Azerbaycan’ın kültür başşehri Şuşa, ‘iki devlet bir millet’ olan Türkiye ve Azerbaycan’ın ikili münasebetleri bağlamında da özel bir yere sahip. Azerbaycan’la ilgilerimizin ahdi alanda adeta taçlandırılmasını tabir eden Şuşa Beyannamesi, 15 Haziran 2021 tarihinde Sayın Cumhurbaşkanlarımız tarafından burada imzalanmıştı. Sayın Cumhurbaşkanlarımızın liderliklerinde her alanda önümüze konulan gayeleri gerçekleştirmek için var gücümüzle çalışmaya devam ediyoruz.”
Oktay, bu çerçevede, ikili ekonomik iş birliğini geliştirdiklerine ve Türkiye olarak, Azerbaycan’ın işgalden kurtarılan topraklarının yine imar ve kalkınmasına olan güçlü takviyesi sürdürdüklerine dikkati çekerek Türkiye- Azerbaycan 10. Karma Ekonomik Komitesi toplantısı kapsamında alınan kararlarda da tarım, şehircilik, yerelden kalkınma ve altyapı üzere alanlarda Karabağ bölgesini ihya etme istikametindeki kararlılıklarını teyit ettiklerini kaydetti.
Türkiye ile Azerbaycan’ın, bölgede iki büyük ekonomik güç olduğunu ve bu gücün çok daha üst düzeylerde iş birliğine dönüşmesinin oluşturacağı sinerjinin, iki ülke halklarının refahının artmasına ve bölgenin istikrarına katkı sağlayacağını belirten Oktay, “Hedefimiz, kalıcı barışın tesisi, inancın ve düzgün komşuluk bağlantılarının kurulması, kalkınmanın hızlanmasıyla bölgemizde istikrarın perçinlenmesidir. Tek millet, iki devlet, iki dost, iki gardaş ülke olarak her alanda bağlarımızı daha ilerilere taşıyacağız.” tabirlerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, Azerbaycan’da bulunduğu mühlet içinde şahsına ve heyetine gösterilen ihtimam ve misafirperverlik için teşekkür ederek “Cumhurbaşkanlarımızın öncülüğünde her alanda ilerlettiğimiz çalışmaların bölgemizde barış, huzur ve istikrarın güçlenmesine vesile olmasını diliyor, Azerbaycanlı tüm gardaşlarımı bir sefer daha sevgi, hürmet ve muhabbetle selamlıyorum.” dedi.
Azerbaycan Başbakanı Esedov: Şuşa Beyannamesi, iki ülke bağlantılarının tepe noktasıdır
Azerbaycan Başbakanı Ali Esedov da Azerbaycan’ın 44 günlük vatan savaşındaki muvaffakiyetinin, ülke tarihinin en kıymetli zaferlerinden olduğuna dikkati çekerek “Şuşa’nın kurtuluşu zafer günü olarak tarihe yazıldı. Azerbaycan’a yakın tüm halklar Şuşa’nın kurtuluşunu bizimle birlikte kutluyor.” sözlerini kullandı.
Esedov, Türkiye ile Azerbaycan ortasında dünyada görülmemiş bir dostluk, kardeşlik ve müttefiklik ilgisi olduğunu vurgulayarak “Şuşa Beyannamesi, iki ülke münasebetlerinin tepe noktasıdır. Beyanname, ilgilerimizi stratejik müttefiklik düzeyine çıkarmıştır.” değerlendirmesini yaptı.
İki ülke ortasındaki ilgilerin bu kadar güçlü ve sağlam olmasında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in yakın dostluklarının büyük tesiri olduğuna işaret eden Esedov, ülkeler ortasındaki müttefiklik ilgilerinin her alanda geliştiğini söyledi.
Esedov, “44 günlük vatan savaşının birinci anlarından itibaren Azerbaycan devletinin ve halkının yanında duran Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türk halkına minnettarız. Biz bu dayanağı hiç unutmayacağız.” diye konuştu.