Diyarbakır’ın Çınar ilçesi kırsal Köksalan Mahallesi’nde 20 Haziran gecesi çıkıp, rüzgarın da tesiriyle Mardin’in Mazıdağı ilçesi kırsal Yücebağ ile Yetkinler mahallelerine hakikat ilerleyen ve yerleşim yerlerine de sıçrayan yangında; Şehmus Demir, Mazhar Demir, Taliha Demir, Nuri Demir, Rezan Yılmaz, Azad Yılmaz, Resul Yılmaz, Remzi Yılmaz, Abdurrahman Bugdaycı, Ubeydullah Buğdaycı, İsmail Yardımcı, Sinan Deviren, Kerime Erdenli, Zekiye Erdenli ve Fadıl Demir hayatını kaybetti, 75 kişi de yaralandı.
Yangında ayrıyeten 556 küçükbaş öldü, 250 yaralı hayvan da sahiplerinin isteğiyle Et ve Süt Kurumu’na kesite gönderildi. 120 hayvanınsa bölgedeki veterinerler tarafından tedavileri yapıldı. Diyarbakır’da 8 bin 100, Mardin’de ise 7 bin dönüm alanda tesirli olan yangında, toplam 5 bin 450 dönüm ekili arazi de yandı.
6 UNSURLUK SONUÇ BÖLÜMÜ
Yangınla ilgili Çınar Cumhuriyet Başsavcılığı’nca yürütülen soruşturmada, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı Talimat Ofisi tarafından hazırlanarak soruşturma evrakına eklenen eksper heyeti raporu ortaya çıktı. Raporun 6 unsurluk sonuç kısmında, “Çınar Cumhuriyet Başsavcılığı’nın soruşturma evrakı ile birlikte Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı Talimat Ofisi’ne gönderilen 13/09/2024 tarihli üst yazısında, 9 kişilik eksper heyetimizin, yazı ekinde gönderilen soruşturma belgesinin fiziki olarak belge üzerinden ve UYAP Uzman Portalı üzerinden yapılan incelemeler ile heyetimizin yaptığı toplantı ile detaylı, kapsamlı ve tartışmalı değerlendirmeler sonucunda meydana gelen yangının kaynağı konusundaki tespitlerimiz, raporun 2’nci kısmında, bu tespitler ışığında değerlendirmelerimiz raporun 3’üncü kısmında detaylı olarak belirtilmiştir. 20 Haziran 2024 günü saat 22.00 sularında, Diyarbakır Çınar ilçesi Köksalan Mahallesi civarında çıkan, kuvvetli rüzgarın tesiriyle Mazıdağı, Yücebağ, Şenyuva, Yetkinler ve etraf köylere sirayet eden can, mal ve ormana ziyan veren yangın olayında, yangının kaynağına yönelik yapılan detaylı ve tartışmalı değerlendirmeler sonucunda;
1- Köksalan Mahallesi’nde bulunan Ahmet Buğdaycı’nın meskeninin avlusundaki DEDAŞ’a ilişkin alçak tansiyon çizgisinin kopması sonucu oluşan kısa devrenin, samanlık yangınına sebep olduğu ve itfaiyeci İsmail K. tarafından denetim altına alınarak etrafa yayılmadan söndürüldüğü, bu yangının öteki yangınların bölgelerine sirayet etmediği, bu yangına sebep olan sınır üzerinde alınan numune iletken üzerinde kısa devre izlerinin kriminal laboratuvarında tespit edildiği,
2- Alınan tabirler, keşif raporu, olay yeri inceleme raporları ve kriminal raporu ile birlikte tespit ve değerlendirmeleri ışığında yapılan detayı raporun 3’üncü kısmında 1. hususunda de belirtilen 5’inci fotoğrafta temsili pozisyonu gösterilen Direk-1, Direk-2 yahut mezarlık bölgesinde, (keşifli uzman incelemesinde tespit edilen öbür tespitlerle birlikte) sınırlarda elektrik gücünün bulunmadığı tespit edildiğinden, elektrik kaynaklı bir kaçak akım, kısa devre yahut kıvılcımdan kaynaklanan sebeplerle yangının çıkış ihtimalinin bulunmadığı,
3- Yangının Köksalan Mahallesi’nin etrafında başladığı, 112 ses kayıtlarında evvel patlama olduğu sonra yangın çıktığı, görgü tabir tutanaklarında ‘Yangından çabucak evvel ışık hüzmesi gördüm, mahallenin aşağı kısmındaki elektrik direğinde ışık parladığını’ tabirlerde geçen ‘ışık huzmesi’ kıvılcım üzere elektriksel olaylar, güç bulunmayan çizgilerde meydana gelemeyeceğinden elektrik sınırında elektrik kesik olsa bile yıldırım deşarjı yahut yıldırımdan daha zayıf bile olsa bir statik elektrik deşarjı güç dağıtım sınırından izolatörlerden direk üzerinden yere akarak bir statik elektrik deşarjı olabileceği, bu statik elektrik deşarjı öncesi bir patlama da birinci deşarj sırasında meydana gelen ısının tesiriyle apansız genleşen havanın meydana getirdiği patlama sesinin de bu statik deşarj-yıldırımı işaret ettiği, Meteoroloji Genel Müdürlüğünün, Yıldırım Tespit ve Takip Sistemi (YTTS) kayıtlarına nazaran olay bölgesi merkez alınarak 50 kilometre yarıçaplı alanda bahse mevzu olay saatlerinde kayıt edilen yıldırım aktiveleri meydana gelmiş olmasından havanın elektrikli olduğunu gösterdiği, ayrıyeten Cumulonimbus (CB) bulutunun başka bir özelliği ise bulut içerisinde su taneciklerinin düşey olarak hareket etmesinden ötürü elektriksel aktive ihtiva ettiğini, bu nedenle CB bulutları beraberinde şimşek ve yıldırım olaylarının oluşmasına neden olabildiği, bu da statik yüklü olan ve üst aşağı hareket halinde bulutların statik elektrik birikimi oluşumu için elverişli olduğundan elektrik dağıtım çizgisinde elektrik olmamasına karşın, atmosferik olay olarak buluttan yere yahut yerden buluta sınırın metal aksamına bilhassa direğin bulunduğu yerde atmosferik deşarj sebebiyle bir patlama sesi (çok kuvvetli olmayan statik elektrik deşarjı nedeniyle meydana gelecek statik yüklenme, gözle görülebilecek yahut görülemeyecek) sınır ve/veya direk üzerinden toprağa akan bir elektrostatik akım, kuru otları tutuşturmuş olabileceği,
4- Heyetimiz, yangına sebep olabilecek öbür bir konunun, faili ve/veya kaynağı belirlenemeyen kuşkulu bir yangın olayı olabileceği ihtimalini kıymetlendirme dışı bırakılmaması gerektiği,
5- 21.06.2024 tarihli, Çınar Cumhuriyet başsavcılığı talebi üzerine eksper heyeti ön raporunda 20.06.2024 tarihinde 22.00 saatlerinde Çınar ilçesi, Köksalan ve Yazçiçeği mahallelerinde yangından etkilenen alanlara Köksalan Mahallesi’ndeki yangının, sigortalı ayırıcı (seksiyoner) direğinde, sigorta takılı olması gereken yere, sarılan iletken telin çok ısınarak korlaşıp kopması ve yerdeki otları tutuşturması nedeniyle yangın meydana gelmiş ve şiddetli rüzgarın tesiri ile geniş bir alana yayıldığı kanaatine, elektrik sınırında elektrik olmaması sebebiyle heyetimizin katılmadığı,
6- 04.07.2024 ve 10.08.2024 tarihinde yangın alanında yapılan keşif ve evrak içeriğinde yapılan inceleme sonucu düzenlenen 14.08.2024 tarihli uzman heyeti raporunda; elektrik uzmanları, oluşan yangının elektrikten kaynaklandığının tespitini yapmak mümkün olmadığı, elektrikten kaynaklandığına dair somut bir bulguya rastlanmadığını, yangın uzmanı, gösterilen elektrik trafosu, elektrik direği ve tellerinde yangının başlamadığı, 112 davet merkezinin ses kayıtlarında yangının, evvel patlama olduğu, sonra yangın çıktığı, patlamanın kaynağının ne olduğuna dair bir bilginin bulunmadığı, üstte belirtilen yangın çıkış sebeplerinden rastgele birinden başlamış olabileceği kanaatine dağıtım sınırında elektrik gücünün bulunmaması sebebiyle heyetimizin de katılmakta olduğu” belirtildi.
