‘Kimse o adamları hatırlamayacak, ama herkes Gisèle’i ve gücünü hatırlayacak’

Nobel Barış Mükafatı sahibi Nadia Murad, Gisèle Pelicot’nun öyküsünü duyduğu anı çok yeterli hatırlıyor.

“Cinsel şiddetle ilgili bir toplantıya katılmak için uçağa binmek üzereydim” diyor.

Kocasının uyuttuğu Pelicot’ya 50 erkeğin tecavüz ettiğini duyduğunda öfkeli ve hasta hissettiğini söylüyor.

Murad, yıllar içinde konuştuğu tecavüze uğramış bayanların en çok “utanç ve etiketlenme korkusundan” bahsettiğini aktarıyor.

“Bence Gisèle Pelicot’ya karşı bu canavarca hareketi gerçekleştiren erkekler, Pelicot’nun utanç ve önyargılardan dolayı sessiz kalacağını düşündü. Lakin o bunu yapmadı, bu çok cüret gerektiren bir şey” diyor.

Pelicot’nun kocası ve öteki sanıklar 19 Aralık’ta çeşitli uzunlukta mahpus cezaları aldı.

Iraklı Ezidi bir bayan olan Murad, IŞİD tarafından rehine olarak alıkonulmuştu.

Köle olarak satılan, taciz edilen ve beş yaşındaki bir çocuğun vefatına tanıklık eden Murad, IŞİD militanlarına karşı yıllarca süren bir hukuk uğraşı yürütüyor.

Pelicot üzere o da suçluları adalet önüne çıkarmak için öyküsünü anlatmayı seçmişti.

Murad, “Yüzünüzün bir tecavüz davasıyla özdeş hale gelmesinin ne kadar güç olduğunu biliyorum” diyor.

“Pekçok insan sizi yalnızca o öyküye indirgemeye çalışıyor.”

Ama Murad, Pelicot’nun yüzünü gizleme gereksinimi duymadan mahkemeye çıkmasının tecavüz ve utanç ortasındaki ilgiyi tekrar tanımladığını düşünüyor.

Gisèle Pelicot, mahkeme sürecinde gizli kalma hakkını kullanmayı reddetmişti.

Pelicot “Utanması gereken biz değil, onlar” demişti.

Fransız bayanın “Tecavüze uğrayan tüm bayanların ‘Madam Pelicot bunu yaptı, ben de yapabilirim’ demesini isterim. Artık utanmalarını istemiyorum” sözleri sembol olmuştu.

Murad, “Hikayesini paylaşarak ve utancın kendisine ilişkin olmadığında ısrar ederek birçok bayanı bu yükten kurtarıyor ve özgürleştiriyor” dediği Pelicot’ya şöyle sesleniyor:

“Cesaretine hayranlık duyuyorum, yalnız değilsin.”

‘Adalet iyileştirir’

Arjantinli oyuncu Thelma Fardin de tecavüze uğramış bir bayan.

Utancın kendisine değil saldırganlara ilişkin olduğunu söyleyen Pelicot’nun “tecavüze uğrayan bayanların onurunu tekrar tesis ettiğini” düşünüyor.

Fardin, bu yıl 2009 yılında birlikte çalıştığı aktör Juan Darthés’e karşı tecavüz davasını kazandı.

Fardin o devirde 16, suçlamaları reddeden Darthés ise 45 yaşındaydı.

Fardin, iki davanın da hukuksal uğraşın ehemmiyetini gösterdiğini vurguluyor:

“Hayatlarımızın güzelleşebileceğini ve adaletin sağaltıcı tesirini gösteriyoruz. Bence bu devrimsel bir şey.”

Fardin, Pelicot’nun davasını birinci duyduğunda bunun vahim bir şey olduğunu düşündüğünü ancak Fransız bayanın gücüne hayran kaldığını söylüyor.

“Farklı kuşak ve kültürlerden geldiğimiz halde ve davalarımız farklı olsa da ikimizin de bir ortak noktası olması beni çok etkiledi” diyor.

Fardin’e nazaran bu ortak nokta “tecavüz kurbanlarının etrafındaki stigmayı yıkma iradesi”.

‘Domino etkisi’

Tecavüze uğramış bir diğer bayan olan Ellie Wilson da Pelicot’nun kimliğin gizleme hakkından vazgeçmesinin milyonlarca bayana ilham vereceği fikrinde.

“Cesaretin domino tesiri yarattığını düşünüyorum” diyor.

Glasgow’da yaşayan Ellie Wilson’un eski erkek arkadaşı kendisine tecavüz ettiği gerekçesiyle beş yıl mahpus cezası aldı.

Wilson, eski erkek arkadaşını gizlice kaydederek kabahatini itiraf etmesini sağlamıştı.

Dava sürecinde de kimliğini gizleme hakkından vazgeçti.

Wilson, 2022’de davasının sona ermesinin akabinde, savunma avukatlarının sorgu sürecindeki taktiklerine dair bir kampanya yürüttü.

Wilson, öyküsünü halka açık biçimde anlatmanın kolay olmadığını, tehditler aldığını söylüyor.

Ama konuşarak kendine sahip çıktığını, Pelicot’nun da “kendi kıssasını baştan yazdığını” düşünüyor.

“Pek çok bayanın karakollara gideceğinden, medyaya ulaşacağından, bayan yardım merkezlerine başvuracağından ve ‘Bana Gisele Pelicot ilham verdi’ diyeceğinden kuşkum yok” diyor.

“Kimse isteği dışında ona taciz eden adamları hatırlamayacak, lakin herkes Gisèle’i ve gücünü hatırlayacak.”

‘Bir rol model’

Çin’deki Pekin Eşitlik isimli sivil toplum kuruluşunun kurucusu Feng Yuan, Pelicot’nun öyküsünün daha şimdiden dünyanın dört bir yanında “anlamlı değişikliklerin yaşanmasını sağladığını” söylüyor.

Birleşmiş Milletler sayılarına nazaran bayanların yüzde 39’unun partnerlerinden fizikî ya da cinsel şiddet gördüğü Çin’de Feng, yıllardın bununla gayret ediyor.

Fransa’daki davanın tüm ülkede yankı bulduğunu söylerken Pelicot için “Kendisine hayranlık duyuyoruz, bayanlar için bir rol model” diyor.

Dünya Sıhhat Örgütü’nün (WHO) yayımladığı bir rapora göre bayanların üçte biri, yaşamlarıı boyunca en az bir defa fizikî ya da cinsel şiddete maruz kalıyor.

Pakistan’daki birinci tecavüz kriz merkezinin müdürü olan Dr. Summaya Tariq Syed, partner şiddetinin her ülkede yaygın olduğunu vurguluyor.

Pelicot davasının emsal olduğunu söyleyen Syed, sürecin tüm dünyada bayana karşı şiddetin önlenmesinde bir model yaratabileceğini düşünüyor.

Ayrıca dava sayesinde Pakistan’da tecavüz ile ilgili telaffuzun değiştiğini düşünüyor.

“Bu davanın nokta nokta tahlilini yapmalıyız ve bu tip olayların diğer nerelerde yaşandığını bulmalıyız” diyor.

Kenya’da kendisi de şiddete uğrayan Joan Chelimo Melly, Pelicot’nun “yaratılması gereken değişimin bir sembolü” olduğunu ve farkındalık yaratmakta büyük rol oynayacağını düşünüyor.

Olimpik atlet, cinsel şiddetle çaba eden bir vakfın başında.

Nijerya’da ise risk altındaki bayanlara yardım eden WARIF Vakfı’nın kurucusu Dr Kemi DaSilva-Ibru, Pelicot’dan ilham alan daha çok bayanın ortaya çıkacağını kestirim ediyor.

“Onun yürek, farkındalığı artırdı, hesap verilebilirlik, tecavüze uğrayan bayanlara dayanak ve sistemli ıslahat ile ilgili tartışmaları ateşledi” diyor.

Fransa’daki dava sona gelirken tüm bu bayanların hemfikir olduğu bir şey var: Pelicot yüreğiyle şimdiden bir değişim başlattı ve “arkasında bir ordu bayan var”.