Merkez bankalarının agresif para siyasetleri nedeniyle önde gelen iktisatların enflasyon denetim altına alınmadan resesyona girebileceği ve güçlenen doların yaratacağı tahribata dair süregelen tasalarla tahvil piyasasından çıkışlar hızlanırken, ekonomik belirsizliklere İngiltere Başbakanı Liz Truss’ın istifa etmesinin akabinde eklenen siyasi risklerle yatırımcı fiyatlamaları zorlaştı.
ABD’de dün açıklanan makroekonomik bilgi ve şirket finansal sonuçlarının karışık sinyaller vermesi de halihazırda kırılgan olan risk iştahının azalmasına ve hisse piyasalarında dalgalanmaların artmasına neden oldu.
Öte yandan dün Philadelphia Fed Başkanı Patrick Harker, yıl sonuna kadar faiz oranının yüzde 4’ün hayli üzerine çıkmasının mümkün olduğunu belirterek, “Para siyasetinin değiştirilmesi için enflasyonda daima bir düşüş görülmesi gerek. Bu nedenle Fed’in siyaseti, bir müddet daha kısıtlayıcı kalacak.” dedi.
Harker’ın açıklamalarının akabinde 1-2 Kasım’daki toplantısında 75 baz puanlık faiz artırımına gitmesine kesin gözüyle bakılan Fed’in, aralıkta da faizleri tıpkı ölçüde yükselteceğine dair fiyatlamalar güçlendi.
Makroekonomik bilgi tarafında ise ABD’de haftalık işsizlik müracaatları 214 binle beklentilerin altında kaldı. Philadelphia Fed İmalat Endeksi de ekimde eksi 8,7 ile dalda daralmanın sürdüğüne işaret etti. Öte yandan ABD’de ikinci el konut satışları eylülde yüzde 1,5 azalarak üst üste 8’inci ayda da düşüş kaydetti.
Bu gelişmelerle dün New York borsasında satıcılı bir seyir izlenirken, Dow Jones endeksi yüzde 0,30, S&P 500 endeksi yüzde 0,80 ve Nasdaq endeksi yüzde 0,61 paha kaybetti. ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,27 ile Haziran 2008’den bu yana en yüksek seviyeyi gördü. Dolar endeksi ise dün dalgalı bir seyir izlemesinin akabinde bugün yine 113,1’i test etti. ABD’nin endeks vadeli kontratları yeni güne de satıcılı başladı.
Avrupa tarafında dün İngiltere Başbakanı Liz Truss’ın istifa etmesinin akabinde siyasi gelişmeler gündemin odağına yerleşti. Ülkede, iktidardaki Muhafazakar Parti’de tekrar başlayacak liderlik yarışı kapsamında eski Başbakan Boris Johnson ve eski Maliye Bakanı Rishi Sunak’ın adaylar ortasında yer alması bekleniyor.
Truss’ın istifa etmesinin akabinde İngiltere’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 3,75 ile 2 haftayı aşkın müddetin en düşük düzeyine gerilemesinin akabinde, siyasi belirsizliklerin fiyatlamalara girmesi ile yüzde 3,91’de dengelendi. Sterlin/dolar paritesi ise 1,13 düzeylerinden 1,12’ye geriledi.
Jeopolitik risklerin de gündemden düşmediği bölgede, dün Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, Ukrayna’daki savaşta kullanması için Rusya’ya insansız hava aracı gönderdiği gerekçesiyle İran’a yaptırım kararı aldı.
Öte yandan dün toplanan AB üyesi ülkelerin başkanları, doğal gaza tavan fiyat uygulanması konusunda muahede sağlayamadı. Bu gelişmelere rağmen dün Avrupa borsalarında alıcılı bir seyir izlenirken, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 0,20, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,76 ve İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,27 yükseldi. Avro/dolar paritesi dün 0,9850’ye kadar yükselmesinin akabinde bugün 0,9770’te dengelendi.
Asya tarafında bugün açıklanan datalara nazaran, ultra gevşek para siyasetlerinin sürdüğü Japonya’da enflasyon, artan ithalat maliyetleri öncülüğünde eylülde yıllık bazda yüzde 3 ile 8 yılın en yüksek düzeyine ulaştı.
Verinin akabinde dolar/yen paritesi Ağustos 1990’dan bu yana birinci sefer 150 ruhsal eşiğinin üzerine çıkarak 150,4’ü test etti. Artan fiyat baskıları ve yendeki paha kayıplarının hızlanması ile gelecek ay Japonya Merkez Bankası’nın (BoJ) güvercin duruşunda ince bir ayar yapabileceğine dair tartışmalar gündemde kalırken, her an direkt kur müdahalesi gelebileceğine dair beklentiler de güçlendi.
ABD’nin Çin’e karşı yapay zeka ve kuantum teknolojilerini kapsayan yeni kısıtlamalar planladığı haberleri de risk iştahının azalmasını beraberinde getirdi. Bu gelişmelerle Asya borsalarında haftanın son süreç gününde karışık bir seyir izlenirken, kapanışa yakın Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,4 yükseldi, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,3 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,4 geriledi.
Yurt içinde dün Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), siyaset faizini 150 baz puan düşürerek yüzde 12’den yüzde 10,50’ye indirdi. Karar metninde, azalan dış talebin toplam talep şartları ve üretim üzerindeki tesirlerinin yakından izlendiği belirtilerek, “Kurul, takip eden toplantıda da misal bir adım atıldıktan sonra faiz indirim döngüsünün sona erdirilmesini gündeme almıştır.” denildi.
TCMB’nin kararının akabinde BIST 100 endeksi dün yüzde 0,53 artarak 3.900,85 puan ile tüm vakitlerin en yüksek kapanışını gerçekleştirirken, gördüğü en yüksek düzey rekorunu da 3.942,54 puana taşıdı. Dolar/TL ise dün 18,5953 ile evvelki kapanış düzeyinin çabucak üzerinden kapanmasının akabinde, bugün bankalararası piyasanın açılışında yatay hareketine devam ederek 18,5900’dan süreç görüyor.
Analistler, global çapta enflasyon ve resesyon telaşları ile yine yükselen tahvil faizlerinin hisse piyasalarını baskılamaya devam ettiğini belirterek, yurt içi piyasaların ise olumlu ayrıştığını söyledi.
Merkez bankalarının “şahin” para siyasetlerine ait beklentilerinin güçlendiğine işaret eden analistler, bugün yurt içi ve Avro Bölgesi’nde tüketici inanç endeksinin takip edileceğini, İngiltere’den gelecek siyasi haber akışının da yatırımcıların odağında olacağını bildirdi.
Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 3.800 puanın dayanak, 3.950 düzeyinin direnç pozisyonunda bulunduğunu tabir etti.