Ankara 14’üncü Yönetim Mahkemesi, akciğer kanseri H.G.’nin (70) tedavide kullanması gereken; fakat geri ödeme listesinde bulunmayan ve kürü 1300 euro olan ilacın Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından karşılanması tarafında en son karar verdi. Kararda, ilacın kurumca karşılanmamasının yaşama hakkını sınırlayacağı; meğer devletin herkesin hayatını, vücut ve ruh sıhhati içinde sürdürmesini sağlamakla yükümlü olduğu belirtildi.
Emekli H.G.’ye, kaldırıldığı Başşehir Üniversitesi Hastanesi’nde akciğer kanseri teşhisi konuldu. Yapılan testler sonrası hastalığın ileri derecede olduğu, kemoterapi ve radyoterapinin sonuç vermeyeceği, tedavi için ‘lenvatinib’ etken unsurlu ‘Lenvima’ isimli ilacın kullanılacağı belirtildi. H.G., yurt dışından getirilen ve kürü 1300 euro olan ilacı karşılayamayacağı gerekçesiyle SGK’ya başvurdu. SGK ise ilacın Sıhhat Uygulama Bildirimi ve ek kaidelerine uymadığı, geri ödeme listesinde bulunmadığı gerekçesiyle karşılanamayacağı tarafında karşılık verdi.
Yargıya başvurdu
H.G., avukatı Eliz Atlı aracılığıyla Ankara 14’üncü Yönetim Mahkemesi’ne başvurup, yürütmenin durdurulması ve bir an evvel tedaviye başlanması için ilacın SGK tarafından karşılanması talebinde bulundu. Dilekçede, “İlacın SGK tarafından karşılanmaması, müvekkilin tedaviye ulaşmasını engelleyecek ve müvekkili her geçen gün mevte bir adım daha yaklaştıracaktır. Bundan ötürü sayın mahkemeden talep ettiğimiz teminatsız yürütmenin durdurulması müvekkil bakımından hayati değeri haizdir. Karar verilmemesi halinde, müvekkilin tedavisinin devamı için çok değerli olan ilacın parası karşılanamayacak ve sıhhati bakımından telafisi mümkün olmayan ziyanların ortaya çıkması gündeme gelecektir” denildi.
Mahkeme son kararını verdi
Mahkeme, müracaattan çabucak sonra verdiği orta kararda, SGK’nın kararıyla ilgili yürütmenin durdurulmasına hükmedip ilaç masrafının karşılanmasına karar verdi. Mahkeme, orta kararın akabinde SGK’dan dava konusu sürece ait tüm bilgi ve dokümanları içeren süreç belgesinin aslı yahut onaylı örneğinin savunmayla birlikte mahkemeye gönderilmesini istedi.
SGK mahkemeye gönderdiği savunmasında, ‘Lenvima’ isimli ilacın Sıhhat Uygulama Bildirisi’nde bedeli ödenecek ilaçlar listesinde yer almadığını, münasebetiyle kelam konusu ilaç bedellerinin davacıya ödenemeyeceğini, sürecin hukuka uygun olduğunu belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep etti. Tarafların mahkemeye sunduğu bilgi, evrak ve savunmaları pahalandıran mahkeme, dava konusu sürecin iptaline karar verip, ilacın SGK tarafından karşılanmasına hükmetti.
“Devlet, hayatını sürdürmesini sağlamakla yükümlü”
Mahkeme kararında, Birleşmiş Milletler Genel Heyeti’nce kabul edilen ve Türkiye’nin de tarafı olduğu ‘İnsan Hakları Üniversal Beyannamesi’ ile 8 Kasım 2003’de yürürlüğe giren ‘Ekonomik, Toplumsal ve Kültürel Haklara Ait Milletlerarası Sözleşme’nin ilgili hususlarına atıfta bulundu. Dava konusu olayda doktorun ‘Lenvima’ isimli ilacın kullanımını uygun gördüğü aktarılıp, “Davalı idarece ilacın Sıhhat Uygulama Bildirimi’nin bedeli ödenecek ilaçlar listesinde yer almadığı gerekçesiyle ilaç bedelinin kurumca karşılanmamasının, vücudu, ruhi ve toplumsal taraftan tam bir düzgünlük hali içinde en temel insan hakkı olan yaşama hakkını sınırlayacağı, meğer yaşama hakkının hizmetin her safhasında sıhhat hizmeti sunan kişi, kurum ve kuruluşlar dışında hizmete katılan her kademedeki ve unvandaki ilgililerce de göz önünde bulundurulması gerektiği, hakikaten herkesin yaşama, maddi ve manevi varlığını muhafaza ve geliştirme hakkını haiz olduğu ve hiçbir merci yahut kimsenin bu hakkı ortadan kaldırmak yetkisinin olmadığı, ayrıyeten devletin, herkesin hayatını, vücut ve ruh sıhhati içinde sürdürmesini sağlamakla yükümlü olduğu da dikkate alındığında, dava konusu sürecin Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda öngörülen toplumsal hukuk devleti prensibi ile toplumsal güvenlik hakkına da terslik oluşturacağı anlaşıldığından, dava konusu süreçte hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır” denildi.
“Hasta için tek deva olan ilaca ulaşımının önü açıldı”
-Kanser hastalarına yönelik standart tedavi usullerinin yetersiz kaldığını ve hastaların artık akıllı ilaç yahut immunoterapi tedavilerine yönlendirdiğini belirten avukat Eliz Atlı ise “Söz konusu ilaçlar 14 günde bir, 21 günde bir üzere kısa aralıklarla kullanılmaktadır. İlaçların ithal olması sebebiyle hastalar maalesef bu tedavilere başlayamamakta yahut başladıkları tedavileri yarım bırakmak zorunda kalmaktadır. Anayasa ve memleketler arası kontratlarla ortak muhafaza alanı bulan hayat hakkı ve sıhhat hakkını referans alarak, müvekkilimiz özelinde başlatmış olduğumuz hukuk gayretimiz sonucunda mahkeme, davalı kurumun gerçekleştirdiği süreci iptal ederek müvekkil için tek ve son deva olarak önerilen ilaç tedavisine ulaşımının önü açılmıştır. Bu karar kanser hastaları açısından son derece önemlidir” dedi. (DHA)