Mert İnan – Düzce Gölyaka merkezli 5.9 büyüklüğündeki zelzele, İstanbul başta olmak üzere Ankara, Bursa, Sakarya, Kocaeli, Bolu, Tekirdağ ve öbür etraf kentlerde büyük kaygıya yol açtı. Uzmanlar zelzelenin Marmara Denizi’ndeki fayları tetiklemesi üzere bir durumun kelam konusu olmadığını vurguladı.
Milliyet’e bilgi veren İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Cenk Yaltırak, “Karadere segmentinin kuzey ucunda 1999’da kırılmayan kesimde sağ yanal fayın doğrultusuna uyumlu bir zelzele gerçekleşti. Bu sarsıntının Marmara ile etkileşimi yok. Zelzelenin İstanbul ve etrafında şiddetli hissedilmesi yer özellikleri ve bina boyutlarıyla ilintili. Kuvveti etkileyen ivmedir. Binanın kütlesi ne kadar büyük, yer ne kadar yumuşaksa sarsıntı daha güçlü hissedilmiş oluyor. Bu sarsıntısı muhtemel büyük Marmara Depremi’nin artçısı üzere düşünürsek, 7.2 ve üzeri sarsıntı şiddetinin nasıl olacağını daha yeterli anlarız. Düzce’de 1999 sonrası yapılan çalışmaların olumlu sonuç verdiğini gördük. Lakin 6 büyüklüğünde bir zelzelede binalar göçüyorsa, konutlar hakikaten de çürük demektir. 6 ile 7 büyüklüğü ortasında güç olarak 32 kat fark var. Marmara Bölgesi için olağan, orta büyüklükte bir sarsıntı yaşandı” dedi.
BİNALAR BEŞ KATI GEÇMİYOR
İTÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Okan Tüysüz de Milliyet’e yaptığı açıklamada, şu ikaz ve saptamaları sıraladı:
“Düzce’deki binaların hem 17 Ağustos hem de 12 Kasım 1999’daki sarsıntılardan sonra yenilenmesi, bunun yanı sıra 23 yıllık süreçte sarsıntıya sağlam konutların inşa edilmesi sayesinde göçük görünüm ve felaketinden kurtulmuş oldu. Düzce’de konutların büyük kısmının beş katı geçmemesinin yanı sıra zelzeleye sağlam duruma getirilmesi bir tarafıyla de Türkiye için örnek teşkil etmeli. Bölgede daha büyük bir zelzele beklentisi içinde değiliz. Gölyaka merkezli sarsıntının, İstanbul’u etkileyecek Marmara Denizi’ndeki fayı tetiklemesi yahut kelam konusu fayla ilintili olması üzere bir durum kelam konusu değil. Beş büyüklüğüne kadar artçıların olacağından hasar görmüş binalara girilmemeli” diye konuştu.
NEDEN FARKLI HİSSETTİK?
Gölyaka merkezli 5.9 büyüklüğündeki sarsıntının akabinde en çok merak edilen bahislerden biri de her semt ve binada sarsıntının farklı şiddette hissedilmesi oldu. Kocaeli Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şerif Barış, bu durumu şöyle yorumladı:
“Depremin ivmesi çok yüksekti. Sarsıntının yüzeye yakın olması nedeniyle yumuşak taban ve yüksek katlar, sert yer ve alçak katlara nazaran göre daha çok sallandı. Bostancı’daki konutumda beş saniye hissettiğim sarsıntısı Beylükdüzü’ndeki arkadaşlarım 10-15 saniye hissettiklerini söylediler, Yumuşak taban sarsıntının şiddetini artırıyor.”
Depremzedeler geceyi kurulan çadırlarda geçirdi.
‘ALINAN ÖNLEMLER YARARLI OLDU’
Prof. Dr. Mustafa Erdik (Eski Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü Müdürü): “Düzce’de 6 büyüklüğünde bir sarsıntı olmasına rağmen yıkım yaşanmaması, alınan önlemlerin yararlı olduğunu göstermiştir. Bu sarsıntı ülkenin öteki bir yerinde olsa hepimizi üzecek manzaralara tanıklık etmiş olurduk. Düzce merkezde göçük yaşanmaması, zelzeleye tedbirler açısından örnek teşkil etmeli. Kimi binalarda orta hasarlar olabilir lakin binalarda göçme yaşanmaması nitekim kıymetli. Zelzelenin gece olması da daha fazla hissedilmesine neden oldu. Şayet bu sarsıntı gündüz saatlerinde olsa Ankara’da bu kadar hissedilmezdi. Sarsıntının ivme düzeyine baktığımızda yüzde bir, yüzde ikilik bir ivme görüyoruz. Meğer ki 17 Ağustos’ta İstanbul bundan 18 kat fazla ivme hissetmişti. Gölyaka’daki kırığın Marmara Denizi’ndeki fayı tetiklemesini beklemiyoruz. Bunun olması için 7 ve üzeri büyüklükte bir zelzele olması gerekirdi.”
‘BİNALAR SAĞLAM EŞYALAR SABİTLENMELİ’
Kocaeli Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şerif Barış orta hasarlı binalar dışında kent merkezinde yıkım yaşanmamasının sevindirici olduğunu lisana getirirek, “Düzce’deki binaların 1999’daki iki büyük sarsıntıdan sonra yenilenmesi, konut stoğunun alçak katlı olması ve kentin kuzeyinde yeni binaların yapılması yıkımların önüne geçti. Lakin sarsıntıda daha evvel tekraren gündeme getirdiğim eşya ve mobilyaların sabitlenmemesine bağlı yaralanmalar yaşandı. Konutların içinin adeta savaş alanına döndüğünü gördük. Mesken içi yaralanmaların önüne geçilmesi için eşyaların zelzele riskine karşı monte edilmesi gerekirdi. Düzce’deki sarsıntını ivmesi 0.53 üzere önemli bir oran. Alçak katlı sağlam konut yaparsanız yıkım olmuyor. Karadere segmenti ismini verdiğimiz hatta oluşan kırığın Marmara Denizi’ndeki fayları tetiklemesi üzere bir durum kelam konusu değil” tabirlerini kullandı.