Yeni Zelanda’da yerli halklardan Maoriler ve farklı kümelerden 40 binden fazla kişi, hükümetin sunduğu ve Maorilerin ayrıcalıklarını ortadan kaldıracağı belirtilen “Antlaşma Prensipleri Yasası” tasarısını protesto etmek için parlamentonun önünde toplandı. Radio New Zealand’ın (RNZ) haberine nazaran, İngiliz Kraliyeti ile Maori yerlilerinin başkanları ortasında 1840’ta imzalanan Waitangi Antlaşması’nı “yeniden yorumladığı” gerekçesiyle Maorilerin reaksiyonunu çeken “Antlaşma Prensipleri Yasası” tasarısına karşı tenkitler artıyor.
‘TASARIYI GERİ ÇEK’
Maori halkı tarafından “Hikoi mo te Tiriti” olarak isimlendirilen protesto kapsamında 40 binin üzerinde kişi parlamentonun önünde bir ortaya geldi. Hükümet koalisyonunun modülü ACT New Zealand Partisinin lideri David Seymour tarafından parlamentoya sunulan yasa tasarısına karşı çıkan protestocular, Seymour parlamentonun ön avlusuna çıktığı esnada “Tasarıyı geri çek” sloganı attı.
Te Ao Maori News’un haberine nazaran, Maoiri aktivist Eru Kapa-Kingi, 9 gün evvel Reinga Burnu’nda başlayan ve bugün parlamento önünde son bulan “Hikoi”nin bir reaksiyon olmadığını belirterek, “Bu Maorilerin cevabıdır” dedi. Kapa-Kingi, protestoya katılan ve kelam konusu tasarıya karşı çıkan herkesle gurur duyduğunu kaydederek, “Umarım bugün bu yürüyüşe katılan herkes, neye kelam verdiğinizin farkındadır” diye konuştu.
Protestonun burada bitmediğine dikkati çeken Kapa-Kingi, “Umarım hepiniz burada kendi bahtımızı şekillendirdiğimiz bir geleceğe adanmış olduğumuzu fark edersiniz” sözünü kullandı.
Ne olmuştu?
David Seymour tarafından 7 Kasım’da parlamentoya sunulan “Antlaşma Prensipleri Yasası” tasarısı, ülkedeki Maori halkı tarafından büyük reaksiyon topladı. İngiliz Kraliyeti ile Maori yerlilerinin önderleri ortasında 1840’ta imzalanan Waitangi Antlaşması’nı “yeniden yorumladığı” ve Maorilerin ayrıcalıklarını ortadan kaldıracağı düşünülen tasarı, 10 Kasım’da Reinga Burnu’ndaki protestoyla eleştirilmeye başlandı.
Tasarının birinci unsuru, hükümetin herkesin faydasına olacak biçimde, hukukun üstünlüğüne, özgür ve demokratik bir toplumun sürdürülmesine uygun olarak yönetme konusunda tam yetkiye sahip olmasının yanı sıra parlamentonun da yasa oluşturma konusunda tam yetkiye sahip olmasını kural koşuyor.
Diğer bir unsur de Waitangi Antlaşması uyarınca yerli halkın sahip olduğu hakların tanındığı, bunlara hürmet gösterildiği ve korunduğunu belirtse de bu haklar herkesin sahip olduklarından farklıysa, bunların lakin 1975 Waitangi Antlaşması Yasası mucibince tarihi bir antlaşma talebinin tahlilinde kabul edilmesiyle geçerli olacağını tabir ediyor. Egemenlik, idare, kültürel haklar ve Kraliyet ile bağlar üzere mevzuları kapsayan Waitangi Antlaşması, 6 Şubat 1840’ta İngiliz Kraliyeti ile Maori yerlilerinin liderleri arasında imzalandı.
(ANADOLU AJANSI)