Gökhan Karakaş – Geçtiğimiz yazın en büyük etraf felaketlerinden olan müsilajın yıkıcı tesirini araştırdığımız ikinci dalışı Doğu Marmara kıyısındaki Eskihisar’da gerçekleştirdik. Karamürsel’de olduğu üzere bölgede müsilajın kütleler halinde bulunmadığı görüldü. Nefes Dalış Merkezi ile yaptığımız dalışlarda, geçen yaz bölgeyi terk eden vatoz, lisan balığı, deniz iğnesi, horozbina ve yengeç üzere taban canlılarını tekrar geldiğini görmek büyük sevinç yarattı. Taban canlılarının varlığı sevindirirken müsilajın ince bir katman halinde kayaları ve ömür alanlarını sardığı gözlendi. Müsilaj kadar tehlikeli olan katı atık kirliliğinin ve kimyasal atıkların İzmit Körfezi’ni hala tehdit ettiğini de gözlemledik.
İnce müsilaj tabakası
Derinlere Hürmet Dalış Topluluğu’nun deniz salyasına dikkat çekerek tahlil için aksiyona geçilmesini sağlamak için yaptığı dalışta Eskihisar’da görüş uzaklığı yok denecek kadar azdı. Geçtiğimiz yıl 14 Haziran 2021 günü yaptığımız dalışta açtığımız ‘Marmara Nefes Alsın” pankartı, müsilaj kümelenmeleri nedeniyle adeta görünmüyordu. 1 yıl sonra birebir bölgede gerçekleştirdiğimiz dalışta Marmara Denizi’nin toparlanmaya başlamasına karşın müsilajın ince katman halinde varlığını sürdürdüğünü gördük. Sünger, yosun, deniz yıldızı, midye ve deniz patlıcanı üzere canlıların bir ortada yaşadığı kayalık habitatların üzerini örten müsilajın balık yuvalarının üzerinde de kendini göstermesi dikkat çekti.
Sürüler halinde
Müsilajın nedeniyle bölgeyi terk eden taban canlıları birinci 10 metreden sonra dalgıçları selamladı. Sürü halinde dolaşan ekonomik bedeli yüksek lisan balıkları, kumluk tabanda kendilerini birinci gösterenler oldu. Akabinde vatozlar bizi karşıladı. Çok sayıdaki yengecin bekleyişi ortasında derinlere inerken şimdilerde daha az görülen deniz iğnesiyle karşılaşmak sevinçleri arttırdı. Yosunlu ve kumluk alanlarda ömür bulan deniz iğnesinin çok yakınlarındaki horozbina balıkları taban canlılarının tüm ümitsizliğe karşın geri geldiğini kanıtlıyor.
Mustafa Atay liderliğinde, Metin Karadağ ve Yener Kuşçuluoğlu ile yaptığımız keşif dalışında ince katman halinde kendini gösteren müsilaja karşın kimi canlıların geri geldiğini görmek sevindirici oldu.
‘Marmara için umut var demektir’
Karamürsel’deki İnönü batığındaki az ölçüdeki müsilaj kümelenmesine karşın pinaların verdiği memnunluğu Eskihisar’da da yaşadıklarını belirten Metin Karadağ, tüm kirleticilere karşın Marmara Denizi’nin ayakta kaldığını vurguladı. Derinlere Hürmet Dalış Topluluğu sözcüsü Karadağ, “Geçen yıl, açtığımız pankartı göremeyecek kadar ağır müsilaj kümeleri vardı. Şimdilerde deniz salyasının parçalanarak balık yuvalarının ve taşlık alanların üzerini örttüğünü belirledik. Fakat lisan balıklarının süzülüşüne vatozların geçişi eklendi. Deniz iğnesi, horozbina ve kaya balıkları umutlarımızı arttırdı. Demek ki hala Marmara için yapılacak çok şey var” dedi.
Marmara Denizi 2022 Sempozyumu
Türk Deniz Araştırmaları Vakfı ve Türkiye İş Bankası işbirliğinde Ocak ayında düzenlenen Marmara Denizi 2022 Sempozyumu’nda Marmara Denizi’nin korunması kadar kirliliğin önlenmesi ve biyolojik çeşitliliğin arttırılması için tahlil teklifleri geliştirilmişti. Sempozyuma 56 kurumdan 71 bildiriyle 189 bilim insanı katılırken başta azot ve fosfor kaynaklı kirliliğin önlenmesi, evsel, sanayi ve ziraî kaynaklı kirliliğin durdurulması, ileri arıtma sistemine geçilmesi gerektiği vurgulanmıştı. Gemilerden kaynaklanan deniz kirliliğinin önlenmesi için sabit ve yüzer alım sistemlerinin artırılmasının da altı çizilirken sanayi tesislerinin ileri arıtma sistemleri için teşvik edilmesi istenmişti.
‘Kırlangıç da gelecek’
Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu dalış eğitmeni Mustafa Atay ise, müsilajın yıkıcı tesirine karşın taban canlılarının dönmesinin büyük sevinç yarattığını fakat katı atık kirliliğinin daha büyük tehlike olduğunu söyledi. Atay, “Çok yakınımızda denize akan yağmur suyu kanalları ve kıyısı kullananların gerilerinde bıraktığı katı atıkların tehdidi daha büyük. Zira bu plastikler denizde yüzlerce yıl kalıyor. İnsanların daha şuurlu olması gerekiyor. Uyardığımız vakit ‘Çöpçüler toplasın’ karşılığını almak umudumuzu kırsa da bu canlıları ortamızda görmek büyük sevinç yarattı. Bölgede her türlü balıkçılığın yasaklanması gerekli. Lisan, vatoz, deniz iğnesi, horozbina beğenilen geldi. Gözüm kırlangıç balıklarını aradı. Marmara’ya yeterli bakarsak onun da döneceğine eminim” diye konuştu.
Belgesel Bir Umut Marmara YouTube
https://www.youtube.com/ watch?v=G7ptB1f_M7E
