Sigara ve alkol piyasasında Eser İzleme Sistemi’ne müdahale edenlere 8 yıla kadar, yetki dokümanı olmadan sigara ve tütün ticareti yapanlara 5 yıla kadar mahpus cezası verilecek. Bugün yürürlüğe giren kanun, “Yerli üretici, tütününü Şanlıurfa’dan, Gaziantep’e götürürken yakalanırsa 8 yıl mahpusla cezalandırılacak” tespitiyle eleştiriliyor.
Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kanunla; Eser İzleme Sistemi’ne müdahale edenlere 3 yıldan 8 yıla kadar mahpus cezası verilecek, Tarım ve Orman Bakanlığından yetki evrakı almadan yahut bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlar, 2 yıldan 5 yıla kadar mahpusla cezalandırılacak, Tütün, tütün mamulleri ve alkollü içecekler piyasasında üreticilerden 50 milyon liraya kadar teminat alınacak.
“İktidar bir taşla iki kuş vuruyor”
Sözcü’de yer alan habere nazaran, teklifin TBMM Genel Kurulu’nda 30 Kasım günü kabul edildiği oturumda Yeterli Parti Kümesi ismine kelam alan İzmir Milletvekili Aytun Çıray, iktidarın tütün ve alkollü içkilere artırım yaparken bir taşla iki kuş vurmayı hedeflediğini söylemişti.
Türkiye’nin Avrupa’da alkol tüketiminde sonuncu sırada yer aldığını belirten Çıray, şöyle devam etti:
“Alkollü içki tüketimini daha da azaltmak sosyolojik olarak mümkün olmadığı üzere, devletin ölçüsüz vergilendirme yoluyla bir hayat şekli dayatması manasına geldiği için kabul edilebilir bir siyaset olarak yürümemiştir. Resmen örtülü ve dolaylı bir ayrımcılık yapılmaktadır. Hükümetin ikinci amacı de artırımlarla vergi gelirlerini artırmaktı. Bu maksadın de gerçeklerin duvarına çarpıp tuzla buz olması kaçınılmazdı; gerçekten o denli oldu. Tüketiciler, tütün ve alkollü içkilerde kaçak eserlere yöneldikleri için hedeflenen vergi gelirlerinin bir oldukça altında vergi gelirleri elde edilmiştir.”
“Urfa’dan Antep’e götürürken yakalanırsa 8 yıl ceza”
Oturumda, HDP Şanlıurfa Milletvekili Ömer Öcalan, yerli tütünün 20 yıl evvel Türkiye’nin gereksiniminin yüzde 40’ını karşılarken bugün bu oranın yüzde 10 dahi olmadığını kaydetmişti. Yerli, küçük çiftçinin çiftçilik yapamaz duruma geldiğini vurgulayan Öcalan, “Yerli tütün üreticileri Urfa’dan tütününü çıkarıp Antep’e götürüp satmak isterken yolda yakalanırsa üç yılla sekiz yıl ortasında ceza öngörülüyor. Artık biz bunu nasıl kabul edelim?” demişti.
CHP Genel Lider Yardımcısı, Malatya Milletvekili Veli Ağbaba da, iktidarın yerli tütün üreticisini mağdur ettiğini ileri sürerek, “Her şey memlekette bitti, Adıyamanlının, Malatyalının, Urfalının Tokatlının tütünü kaldı, Allah sizi ıslah etsin” tabirlerini kullanmıştı.
Kabul edilen unsurlara nazaran, yetki verilip verilmediğine bakılmaksızın vergi güvenliğini sağlamak için kullanılmasına mecburilik getirilen özel etiket ve işaretlerle eserlerin etiketlenmesi, işaretlenmesi, etiketlenen yahut işaretlenen eser bilgilerinin, kurulan data merkezine aktarılmasını sağlayan Eser İzleme Sistemi’ne (ÜİS), fizikî yahut bilişim yoluyla müdahale ederek Hazine ve Maliye Bakanlığı’na elektronik ortamda iletilmesi gereken evrak, bilgi yahut dataların iletilmesini önleyenler yahut bunların gerçeğe uygun olmayan biçimde iletilmesine neden olanlara 3 yıldan 8 yıla kadar mahpus cezası verilecek.
2 milyar adet kapasite zorunlu
Makaron, yaprak sigara kağıdı ve sigara filtresi üretmek isteyenler için yıllık 2 milyar adet üretim kapasitesine sahip tesis kurma zaruriliği getirilecek. Tıpkı markadan olmak kuralıyla sigaranın ithalatında aranan yurt içi üretim koşulu, makaron, yaprak sigara kağıdı ve sigara filtresi ithalatında da aranacak.
Makaron ve sigara üretim tesislerinde, Tarım ve Orman Bakanlığı’na bildirimde bulunmadan, vergi güvenliğini sağlamak emeliyle kullanılması zaruriliği getirilen özel etiket ve işaretlerle eserlerini etiketlemeden yahut işaretlemeden makine çalışma testleri, eser denemeleri yahut deneme üretimi yapanlara, 10 bin liradan az olmamak üzere üretilen her bir adet başına 1 lira idari para cezası verilecek.
Makaron ve sigara üretim tesislerinde, makine çalışma testleri, eser denemeleri yahut deneme üretimi kapsamında üretilen makaron ve sigaraları mühleti içinde imha etmeyenlere, 10 bin liradan az olmamak üzere, üretilen her bir adet başına 1 lira para cezası uygulanacak.
ÜİS’e yöntemsiz müdahale edenler, Kaçakçılıkla Çaba Kanunu ile İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu’nda yer verilen alışılmamış fiillerinden ötürü mutlaklaşmış mahkumiyet kararı olanlara, bu kanun kapsamında yürütülen faaliyetlere ait hiçbir evrak verilmeyecek, verilmiş olanlar Tarım ve Orman Bakanlığınca iptal edilecek. ÜİS’e adapsız müdahale edenler ile Kaçakçılıkla Uğraş Kanunu’na muhalif fiilleri işlediği tespit edilenlere bu kanun kapsamında yürütülen faaliyetlere ait verilen evraklar, kovuşturmaya yer olmadığına dair karar yahut mahkeme kararı katılaşıncaya kadar askıya alınacak ve bu mühlet içinde kelam konusu tesis yahut iş yeri için öbür bir gerçek yahut hukuksal bireye doküman verilmeyecek.
50 milyon lira teminat
Tütün, tütün mamulleri ve alkollü içecekler piyasasında üreticilerden 50 milyon liraya kadar teminat alınacak. Bu kapsamda müsaade, uygunluk ve yetki dokümanına tabi faaliyetlerde bulunanlardan, belirtilen teminatı vermeyenlerin faaliyete ait dokümanları teminat verilinceye kadar askıya alınacak. Bu mühlet içinde kelam konusu tesis için öteki bir gerçek yahut hükmî şahsa de müsaade, uygunluk ve yetki dokümanı verilmeyecek. Bu çerçevede alınan teminatların paraya çevrilmesi halinde paraya çevrilen fiyat, alacaklı yönetimler ortasında garameten taksim edilecek.
Tütün, tütün mamulleri, makaron, yaprak sigara kağıdı, sigara filtresi, alkol ve alkollü içkilerin üretim ve ithalat faaliyetleri ile tütün ticareti yetki evrakı kapsamındaki faaliyetlere ait müsaade, uygunluk ve yetki evrakı başvurusu, tadili yahut mühlet uzatımına ait taleplerin yerine getirilmesi için müddetinde ödenmeyen idari para cezası borcu, vadesi geçmiş prim ve idari para cezası borcu ile vergi dairelerine vadesi geçmiş borcun bulunmaması koşulu getirilecek.
Kullanılma zaruriliği getirilen özel etiketi yahut işareti olmayan özel tüketim vergisine tabi makaron tespitlerinde, kelam konusu eserleri belli sayıda bulunduran, üreten yahut ithal edenler de cezalı tarhiyattan müteselsilen sorumlu tutulacak.
Tarım ve Orman Bakanlığından yetki evrakı almadan yahut bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlara 2 yıldan 5 yıla kadar mahpus cezası verilecek.
Yürürlüğe girdi
Teklifin, makaron, yaprak sigara kağıdı ve sigara filtresi üretmek isteyenler için yıllık 2 milyar adet üretim kapasitesine sahip tesis kurma zaruriliği ile Tarım ve Orman Bakanlığından yetki dokümanı almadan yahut bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlara 2 yıldan 5 yıla kadar mahpus cezasını düzenleyen hususu yürürlüğe girdi. Öbür unsurları ise 1 Ocak 2024’te yürürlüğe girecek.