CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, son 5 yılda çiftçilerin ödeyemediği borç nedeniyle rehin altına alınan arazi sayısına ait Murat Kurum’a soru önergesi verdi. Bakan Kurum verdiği cevapta 1 milyon 366 bin 172 tarım toprağının rehin altında tutulduğunu açıkladı.
Gürer şöyle reaksiyon gösterdi:
“Çiftçi tarlasını rehin bırakıyor, ekim yapıyor. Sonra gidip kredi borcunu ödeyerek tekrar yeni kredi alıyor. Çiftçi, ‘Ürünü sattığım vakit birinci işim bankaya koşuyorum. Borcumu ödemeye çalışıyorum. Borcumu ödeyemezsem gerisinden icrayla karşılaşıyorum’ diyor. Çiftçiler, borcu borçla çevirerek çiftçiliğe devam ediyorlar.”
Çiftçinin borçluluğuna yönelik bilgiler de dikkat cazip. Buna nazaran çiftçilerin borçluluğu 250 milyar liraya dayandı. Borçluluk 2002 yılında 2 milyar 400 bin liraydı. Borçluluktaki artış 20 yılda 100 kat artmış durumda.
Çiftçi sayısı ise giderek azalıyor. 2001 yılında 2 milyon 182 bin kişi Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kayıtlıydı. Bu sayı 2021 yılında 2 milyon 173 bine geriledi. 2001 yılında ülke nüfusu 64 milyonken bugün 84 milyon.
Borcunu ödeyemez duruma gelen çiftçinin toprağı terk ettiğini gösteren bir öteki çarpıcı bilgi ise tarım toprağı alanlarında gerçekleşen gerileme. 28 milyon hektar tarım yeri alanı 20 yılda 23 milyon hektara geriledi.
Bankalara teslim olduk
BirGün’den Asena Tunca’nın haberine nazaran, Manisa’nın Turgutlu ilçesi Derbentli Köyü’nde çiftçilik yapan Şekip Uysal borçlanma sürecini şöyle anlattı: “Mazot, gübre, ilaç alamıyoruz; alamayınca bankaya koşuyoruz. Bankalar doların yükselmesinden korktuğundan kredi vermek istemiyor ve bize belge-fatura üzere isteklerle mazeretler üretiyor, biz de yerlerimizi ipotek ettirerek kredi alıyoruz”
Çiftçinin takviye görmediğini ve perişan edildiğini söz eden Uysal, kredi çekmek için bankaya başvurduklarında yerlerini ipotek ettirdiklerini belirtti. İktidar çiftçiyi bankalara teslim ettiğini aktaran Uysal, “Borcu ödeyemeyince banka ipotekli araziyi alıyor. 90 gün olmuş borcunu ödeyememişsin 91’inci günde banka arazini satıyor, haberin bile olmuyor” diye konuştu.
Şirket mantığı çiftçiyi bitirdi
Tarımda yaşanan gerilemeyi Çiftçi-Sen Lideri Adnan Çobanoğlu kıymetlendirdi. Çobanoğlu, en büyük tahribi şirket odaklı tarım siyasetlerinin yarattığını belirtti. Özelleştirme siyasetlerine değinen Çobanoğlu şöyle konuştu: “Çıkarılan tüm yasalar ve uygulanan bütün siyasetler şirket tarımına yönelik. Çiftçiler bu siyasetlerin kaçınılmaz sonucu olarak aile tarımının tasfiye edilmesiyle karşı karşıya bırakıldı. 2000’lerde uygulanan taban fiyat uygulamasına son verilmesi, devletin ortadan çekilerek çiftçiyi şirketlerin vicdanına teslim etti. Şirketlerle kontrat imzalamayan çiftçi üretim yapamaz hale getirildi. Kooperatiflerin dahi şirket üzere işler hale getirilmesi çiftinin üretemeyecek duruma gelmesindeki en değerli etkenlerden.”
Tarım Kredi Kooperatiflerinden yahut bankalardan kredi çeken çiftçilerin topraklarını ipotek ettirdiğine dikkat çeken Çobanoğlu “İktidar çiftçiyi tarımdan uzaklaştırdı ve çiftçinin toprağını rehin bırakmasına neden oldu. Pazar ve girdi maliyetleri altında ezilen çiftçi için istikrar kurulması gerekli. Bilhassa şirket tarafından tedarik edilen mazot ve tarım ilaçlarının çiftçiyi maliyet açısından oldukça zorluyor. Çiftçilerin kendi tohumlarını kullanmasına mahzur olunuyor. Ulusal Tarım Programı’yla sertifikalı tohumun teşvik edildi. Çiftçi şirketler tarafından satılan sertifikalı tohumlara mahkûm edildi. Bunun önüne geçilmedikçe çiftçinin şirkete bağımlılığı artacak” diye konuştu.